Osagaiz 1.1 (2017)

Miokardioko infartu akutuen maneiua Euskal Autonomia Erkidegoan (EAE) sexuaren arabera, Bihotzez sarearen eragina

Laburpena:

Bihotzekoak edo miokardioko infartu akutuak (MIA) behar bezala artatzeko oinarrizkoa da sare egoki bat sortzea. Erlazio zuzena dago sareen eta MIAen hilgarritasun-tasaren artean. Ezer gutxi dakigu, ordea, sareek MIA jasaten duten emakumeengan duten eraginaz. EAEn sarea 2012an sortu zen, BIHOTZEZ. EAEn 2012ko apiriletik 2013ko urrira eta 2014ko apiriletik 2015ko urrira jazo diren MIAk aztertu dira artatzeko orduan gizon eta emakumeen artean diferentziarik dagoen ikusteko eta sarearen eragina aztertzeko. Horretarako aztertu dira hilgarritasun-tasa eta sarearen kalitatea neurtzen duten denborak: sintomak hasi eta lehen harreman medikorakoa (LHM), LHM eta lehentasunezko azaleko interbentzio koronariorakoa (LHM-LAIK) eta LHM eta fibrinolisirakoa (LHM-fibrinolisia). 913 MIA jaso ziren, 234 emakume eta 639 gizon. Emakumeen batez besteko adina 10 urte zaharragoa zen. Adinaren arabera doitu ondoren, ez zen ezberdintasunik ageri bihotzekoen arrisku-faktoreen artean. Emakume gutxiagok jaso zuten tratamenduren bat (% 91,5 vs % 95,3; p=0,002), atzerapenak handiagoak izan ziren emakumeetan (LHM-LAIK 107 min vs 95 min; LHM-fibrinolisia 35 min vs 30 min). Hilgarritasun-tasan ez zen ezberdintasunik ikusi. Sareak eragina izan zuen tratamenduaren kalitatea neurtzen duten denboretan, murrizketak emakumeengan nabarmenagoak izan zirelarik (LHM-LAIK 22 min; LHM-fibrinolisia 2,5 min). Emakumeen hilgarritasun-tasa % 10etik % 6,4ra jaitsi zen, ez, ordea gizonezkoena (% 2,2 vs 2,2). Gizonekin alderatuta MIA jasaten duten emakumek aukera gutxiago dute tratamendu egokia behar den denboran jasotzeko. BIHOTZEZ sarearen eraginez tratamenduraino doazen denbora-tarteak eta heriotza-tasa nabarmen murriztu dira emakumeen artean.

Gako-hitzak: STISKA, Sarea, Emakumeak, Bihotzekoa, Heriotza-tasa

According to the European Society of Cardiology guidelines, ST-segment elevation myocardial infarction (STEMI) networks are mandatory in order to increase primary percutaneous coronary intervention rates and, thereby, decrease mortality rate. However, the effect of the implementation of a STEMI network on women is not well known. We analysed all STEMI patients treated with the network during 2 periods: October 2012-April 2013 and October 2014-April 2014. We measured the mortality rate and the quality time intervals: onset of symptoms to first medical contact (FMC), FMC-PPCI and FMC-thrombolysis. 913 STEMI patients were admitted, 234 women and 639 men. Women were on average 10 years older. No cardiovascular risk factor differences were found in terms of age. Fewer women received any treatment (91.5% vs 95.3%; p=0.002) and treatment delays were longer for treated patients (FMC-PPCI 107 min vs. 95 min; FMC-thrombolysis 35 vs. 30). There were no-differences in mortality rates between men and women. The implementation of a network had a marked impact on the quality of STEMI management, particularly among women; FMC-PPCI decreased by 22 min and FMC-thrombolysis by 2.5 min. The mortality rate of women dropped from 10% to 6.4%). Women suffering from a STEMI are less often treated, and have longer treatment time, even though there were no differences in adjusted mortality. The implementation of a STEMI network allowed an increase in the percentage of treated women and a decrease in treatment delays.

Keywords: STEMI, Network, Women, Mortalityrate

Hiztegiaren arabera, buruxkak 'galburu edo garau mortsak' dira. Era berean, izenburu horixe jarri zion 1910. urtean Jean Etxepare medikuak bere idazki bildumari.

Etxepare medikua (Jean Etxepare Bidegorri, 1877-1935) euskal idazle bikaina izan zen, laikoa, europar korronte berriei irekia eta arlo zabalei hedatua: kazetaritza, literatura, filosofia, zientzia...

P. Xarriton Buruxkak eta Etxepareren beste obra batzuk zein eskutitzak argitaratzeaz arduratu da, eta berriki, K. Altonagak zientziaren historiari lotutako Etxepareren biografia bat kaleratu du.

Aitzindari hura gogoan, UEUk bere liburutegi digitalari Buruxkak izena jarri dio

HPS Babeslea
Bizkaia Babeslea
Babeslea