Emirerri andalustarraren IX. mendeko testuinguru soziopolitikoa aztertzeko orduan, historiografia tradizionalak azpimarratu zuen mālikī eskola juridikoak Iberiar Penintsulan izandako presentzia. Dena den, azkenaldian gauzatzen ari den iturri idatzien berrirakurketak paradigma historiografiko horri ekarpen nabariak egiteko aukera eskaini du. Jarraian, interpretazio berriaren nondik norakoa azalduko da, aurreko planteamendua erakustearekin batera.
Hiztegiaren arabera, buruxkak 'galburu edo garau mortsak' dira. Era berean, izenburu horixe jarri zion 1910. urtean Jean Etxepare medikuak bere idazki bildumari.
Etxepare medikua (Jean Etxepare Bidegorri, 1877-1935) euskal idazle bikaina izan zen, laikoa, europar korronte berriei irekia eta arlo zabalei hedatua: kazetaritza, literatura, filosofia, zientzia...
P. Xarriton Buruxkak eta Etxepareren beste obra batzuk zein eskutitzak argitaratzeaz arduratu da, eta berriki, K. Altonagak zientziaren historiari lotutako Etxepareren biografia bat kaleratu du.
Aitzindari hura gogoan, UEUk bere liburutegi digitalari Buruxkak izena jarri dio
