Kondaira 16 (2016)

“Ez da ez, etsairik, jarriko zaizunik, inolaz, aurrean”. Loiolako santutegiaren jabetza XIX. eta XX. mendeetan

Egilea(k):
Mikel Aizpuru Murua, Pedro Berriotxoa
Gaiak:
Loiola Santutegia, Historia
Orrialdeak:
52
Zenbakia:
16
Argitalpen-urtea:
2016
SHU:
93
Deskargatu
Kondaira-n ikusi

Laburpena:

Inazioren figurak Gipuzkoarentzat garrantzi berezia izan zuen herrialdea gorpuzteko eta trinkotzeko bitartekoa izan zelako. XIX. mendeko desamortizazio eta jesulagunen kanporatzearen ondoren, Lagundia eta Aldundia elkarlanean aritu dira Jesusen Konpainiak ondasun horiek berreskuratu ditzan. Aldundiak orubea erosi zuen eta jesuitek Lagundiaren esku jartzea lortu zuten 1885 inguruan. Santutegiaren lanak Compañía de Obras de Loyolaren bitartez amaitu ziren eta elkargo hori eta jesuitak inguruko lur eta etxeak bereganatzen joan ziren. Prozesu horrek istilu bat baino gehiago sortu zuen, nabarmenena Munategiko Odriozola familia etxegabetu zutenean. Summary The Sanctuary of Loyola was the most precious asset of the Society of Jesus. San Ignacio’s figure has made an important impact on Gipuzkoa, because it helped strengthen and compact the territory. After the seizure and expulsion of the Jesuits, in the 19th century the Society of Jesus had been working with the Provincial Council to recover these assets. The Provincial Council bought the site and returned it to the Jesuits around 1885. Sanctuary works were completed by the Compañía de Obras de Loyola and this company and the Jesuits slowly became owners of the lands and houses in the surroundings. This process created more than one incident, the most prominent one being the expropiation of Odriozola family’s farm from Munategi.

Hiztegiaren arabera, buruxkak 'galburu edo garau mortsak' dira. Era berean, izenburu horixe jarri zion 1910. urtean Jean Etxepare medikuak bere idazki bildumari.

Etxepare medikua (Jean Etxepare Bidegorri, 1877-1935) euskal idazle bikaina izan zen, laikoa, europar korronte berriei irekia eta arlo zabalei hedatua: kazetaritza, literatura, filosofia, zientzia...

P. Xarriton Buruxkak eta Etxepareren beste obra batzuk zein eskutitzak argitaratzeaz arduratu da, eta berriki, K. Altonagak zientziaren historiari lotutako Etxepareren biografia bat kaleratu du.

Aitzindari hura gogoan, UEUk bere liburutegi digitalari Buruxkak izena jarri dio

HPS Babeslea
Bizkaia Babeslea
Babeslea